De Geschiedenis van Schapendrijven met Border collies

Schapendrijven is een eeuwenoude traditie die nauw verbonden is met het pastorale leven en de landbouw. Het herdersambacht vereist een zorgvuldige balans van mens, hond en dier. Onder de vele hondenrassen die worden ingezet voor het drijven van schapen, steekt de Border Collie er met kop en schouders bovenuit. Dit ras staat bekend om zijn intelligentie, werklust en ongeëvenaarde vaardigheden in het drijven van kuddes. De geschiedenis van het schapendrijven met Border Collies biedt een fascinerende blik op de evolutie van samenwerking tussen mens en dier, waarbij traditie en innovatie hand in hand gaan.

De oorsprong van schapendrijven

De praktijk van schapendrijven gaat duizenden jaren terug. Al in het neolithische tijdperk, ongeveer 10.000 jaar geleden, begonnen mensen schapen te domesticeren voor hun vlees, melk en wol. Naarmate landbouwgemeenschappen zich ontwikkelden, ontstond de behoefte om schapen effectief te beheren, vooral in gebieden met open velden en heuvelachtig terrein.

Honden werden al vroeg ingezet om hierbij te helpen. Oorspronkelijk selecteerden herders honden die een natuurlijk instinct hadden om dieren te verzamelen en te begeleiden. Door gerichte fokkerij ontstonden er rassen met specifieke eigenschappen die ideaal waren voor het werk. In Europa ontwikkelden zich diverse herdershondenrassen, maar het was in de ruige landschappen van Groot-Brittannië dat de Border Collie zijn oorsprong vond.

Het ontstaan van de Border Collie

De Border Collie vindt zijn wortels in de grensstreek tussen Schotland en Engeland, een regio bekend om zijn uitgestrekte weilanden en veeleisende weersomstandigheden. Het woord "collie" is vermoedelijk afgeleid van het oude Keltische woord voor "nuttig" of "werkhond". Het ras ontstond door het kruisen van lokale werkhonden met geïmporteerde rassen, zoals de Schotse collie en andere Europese herdershonden.

Een cruciaal figuur in de geschiedenis van de Border Collie is Old Hemp, een hond die wordt beschouwd als de stamvader van het moderne ras. Old Hemp werd geboren in 1893 en viel op door zijn rustige maar effectieve manier van werken. Zijn stijl – met weinig blaffen en het gebruik van een intense blik, ook wel de "eye" genoemd – werd al snel het standaardmodel voor schapendrijfwerk. Herders uit heel Groot-Brittannië wilden nakomelingen van Old Hemp, waardoor zijn genen wijdverspreid raakten.

De rol van Border Collies in de landbouw

In de 18e en 19e eeuw groeide de vraag naar efficiënte landbouwmethoden in Groot-Brittannië. Het houden van grote kuddes schapen op uitgestrekte landerijen vereiste honden die zowel intelligent als gehoorzaam waren. De Border Collie bleek een onmisbare bondgenoot. Dankzij hun snelheid, wendbaarheid en natuurlijke aanleg om kuddes te controleren, konden ze taken uitvoeren die voor mensen alleen veel tijd en moeite zouden kosten.

Border Collies leerden niet alleen eenvoudige commando's zoals "links" en "rechts", maar ontwikkelden ook een indrukwekkend vermogen om zelfstandig beslissingen te nemen. Dit was essentieel op ruige terreinen waar de herder niet altijd zicht had op de kudde. Bovendien maakte hun scherpe gehoor en nauwe band met hun baas hen bijzonder responsief op fluitsignalen en verbale aanwijzingen.

Internationale populariteit

De vaardigheden van de Border Collie bleven niet beperkt tot Groot-Brittannië. Vanaf de 19e eeuw verspreidden ze zich naar andere delen van de wereld, waaronder Europa, Australië, Nieuw-Zeeland en Noord-Amerika. Deze regio's, met hun uitgestrekte graslanden en grote schapenkuddes, boden een ideale omgeving voor de Border Collie om zijn talenten te laten zien.

In Australië en Nieuw-Zeeland werden Border Collies essentieel voor de wolindustrie, een belangrijke economische sector in deze landen. Ze werden geroemd om hun vermogen om duizenden schapen efficiënt te beheren en hun aanpassingsvermogen aan extreme klimaatomstandigheden. In de Verenigde Staten groeide de Border Collie in populariteit, niet alleen op boerderijen, maar ook in competities en shows.

Schapendrijfwedstrijden: Een eerbetoon aan vakmanschap

In 1873 werd de eerste officiële schapendrijfwedstrijd georganiseerd in Wales. Dit evenement markeerde een belangrijk moment in de geschiedenis van de Border Collie, omdat het hun vaardigheden onder de aandacht bracht van een breder publiek. In deze wedstrijden worden honden beoordeeld op hun vermogen om een kudde schapen te sturen door een reeks obstakels en ze uiteindelijk in een pen te verzamelen.

Deze wedstrijden, ook wel "sheepdog trials" genoemd, hebben sindsdien wereldwijd aan populariteit gewonnen. Ze benadrukken niet alleen de uitzonderlijke capaciteiten van de Border Collie, maar ook de nauwe samenwerking tussen mens en hond. Een succesvolle prestatie vereist een subtiele communicatie tussen de herder en de hond, waarbij commando's via fluitjes en gebaren worden gegeven.

De Border Collie in de moderne tijd.

Vandaag de dag blijft de Border Collie een van de meest geliefde en gerespecteerde werkhonden ter wereld. Hoewel technologie zoals drones en elektrische hekken steeds vaker wordt ingezet in de landbouw, blijft de rol van de Border Collie onmisbaar. Hun instinct, intelligentie en flexibiliteit kunnen niet worden vervangen door machines.

Daarnaast heeft de Border Collie een prominente plaats gekregen buiten de landbouw. Ze worden vaak ingezet in andere werkomgevingen, zoals search & rescue en hulphondentaken. Hun snelheid en precisie maken hen ook populair in hondensporten zoals agility en flyball.

De band tussen mens en dier

Wat de geschiedenis van schapendrijven met Border Collies zo bijzonder maakt, is de diepe band tussen mens en hond. Deze relatie is gebouwd op wederzijds respect, vertrouwen en begrip. Een herder moet de signalen en het gedrag van zijn hond kunnen lezen, terwijl de hond volledig op zijn baas vertrouwt om hem te leiden. Dit partnerschap is niet alleen functioneel, maar ook emotioneel, en vormt de kern van het succes van schapendrijven.

Door Ruben Lievens